Con gà, một trong 12 con giáp và cũng là một trong lục súc gần gũi với con người, đã đi vào đời sống văn hóa và tâm linh của người Việt từ bao đời nay.
Hình ảnh con gà gắn liền với những kỷ niệm tuổi thơ, khi bữa cơm gia đình thêm phần sung túc nếu có thêm món trứng gà. Con gà cũng đi vào ca dao, tục ngữ như một biểu tượng đẹp về tình mẫu tử thiêng liêng: “Con gà cục tác lá chanh/ Tối đi tìm chỗ cho con ngủ”. Hình ảnh gà mẹ dẫn đàn con là minh chứng cho tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con cái.
Gà mẹ dẫn đàn con
Không chỉ vậy, con gà còn được sử dụng để ví von về những hoàn cảnh đặc biệt trong cuộc sống. “Gà trống nuôi con” là cụm từ đầy cảm động về những người cha góa vợ, một mình gồng gánh nuôi con nhỏ. Hình ảnh “phượng hoàng đậu cành trà leo, sa cơ thất thế phải theo đàn gà” lại là lời động viên, khích lệ những người có tài nhưng chưa gặp thời, hãy kiên nhẫn chờ đợi cơ hội để vươn lên.
Trong văn hóa phương Tây, con gà (chicken) cũng được sử dụng để chỉ sự nhút nhát. Tuy nhiên, bộ sách “Chicken Soup for the Soul” (Tâm hồn như súp gà) lại là nguồn cảm hứng, động lực cho giới trẻ với những câu chuyện ý nghĩa về cuộc sống. Câu tục ngữ “Cõng rắn cắn gà nhà” cũng là lời khuyên sâu sắc về việc không nên vì người ngoài mà hãm hại người thân của mình.
Hình ảnh minh họa cho bộ sách "Chicken Soup for the Soul"
Trong Tam Quốc Chí, hình ảnh con gà xuất hiện qua điển tích “Kê cân” của Tào Tháo. Câu chuyện cho thấy sự thông minh, nhạy bén của Dương Tu khi đoán được ý định rút quân của Tào Tháo chỉ qua mật khẩu “Kê cân” (Gân gà).
Tây Du Ký, một trong tứ đại kỳ thư của Trung Quốc, cũng có nhiều chi tiết thú vị liên quan đến con gà. Hình ảnh con gà trống gáy sáng được ví như ánh sáng xua tan bóng tối, tượng trưng cho trí tuệ soi sáng vô minh.
Trong Phật giáo, con gà còn là biểu tượng cho nhiều bài học ý nghĩa. Kinh Phật có câu chuyện về người học trò vì con gà gáy không đúng giờ mà tức giận, bẻ cổ gà. Qua đó, Đức Phật dạy rằng làm việc gì cũng phải đúng thời, đúng lúc, đúng bổn phận của mình.
Hình ảnh con gà còn được Đức Phật sử dụng để ví von cho những cám dỗ trong cuộc sống. Con người cần phải tỉnh giác, sáng suốt như con gà để tránh xa những cạm bẫy, cám dỗ có thể khiến bản thân sa ngã.
Tượng Phật
Tóm lại, con gà không chỉ là con vật gần gũi mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa và Phật giáo. Hình ảnh con gà nhắc nhở chúng ta về tình cảm gia đình, về sự kiên nhẫn, lòng dũng cảm và trí tuệ sáng suốt.
