Con chó là một trong sáu loài vật gần gũi với con người nhất (lục súc). Chúng ta thường thấy chó được nuôi trong nhà, thậm chí ngủ chung giường với chủ. Sự gần gũi này thể hiện qua việc con người đặt nhiều tên gọi khác nhau cho chó như cầy, cẩu, khuyển, hoàng khuyển.
Chó con nằm trong lòng chủ
Có một câu chuyện thú vị về nhà thơ Vương An Thạch và Tô Đông Pha thời nhà Tống liên quan đến từ “khuyển”. Vương An Thạch viết hai câu thơ: “Lê Minh Nguyệt Sơn đầu khiếu, Hoàng Khuyển Ngoại Hoa Tâm”. Tô Đông Pha cho rằng trăng sáng không thể hót trên đầu núi, chó vàng không thể nằm trong lòng hoa nên đã sửa lại là: “Minh Nguyệt Sơn đầu chiếu, Hoàng Khuyển Ngoại Hoa Âm”. Tuy nhiên, sau đó ông mới biết “Minh Nguyệt” là tên một loài chim, “Hoàng Khuyển” là tên một loài sâu. Câu chuyện này nhắc nhở chúng ta không nên tự cho mình là người biết tất cả.
Chó vàng nằm dưới bóng cây
Đức Phật dạy rằng chúng ta nên sống có trên có dưới, có phải có quấy, có trước có sau, biết tự xấu hổ với mình (tạm) và xấu hổ với người (quý). Con chó được dùng làm hình ảnh minh họa cho nhiều bài học của Đức Phật. Ví dụ, câu chuyện về con chó đói chỉ ăn thịt kẻ ác nhắc nhở các vị vua cai trị đất nước bằng lòng nhân từ.
Chó đang sủa
Đức Phật cũng ví con người tham luyến khổ đau như con chó ngậm cục xương nhựa, không nuốt được mà cũng không bỏ. Ngài khuyên chúng ta nên buông bỏ những chấp niệm, khổ đau trong quá khứ để tìm thấy an lạc.
Chó ngậm xương
Chúng ta sống trong cõi dục, không thể tránh khỏi ham muốn. Tuy nhiên, Đức Phật dạy chúng ta nên biết đủ, tránh tham lam vô độ. Câu chuyện về con chó sủa làm rung chuyển nhà cửa là lời cảnh tỉnh cho những ai ham mê vật chất, quên đi sức khỏe của bản thân.
Chó giữ nhà
Câu chuyện về con chó giả can tấn công con rùa dạy chúng ta cách đối diện với phiền não. Khi gặp khó khăn, hãy thu liễm sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) để bảo vệ bản thân, tránh bị cuốn vào vòng xoáy khổ đau.
Rùa
Tóm lại, hình ảnh con chó xuất hiện trong nhiều câu chuyện, bài kinh của Đức Phật, mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Việc học Phật pháp giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân, cuộc sống và tìm ra con đường an lạc, hạnh phúc.
